جامعه حسابداران رسمی ایران به منظور یاری رساندن به دولت در اعمال نظارت مالی بر واحدهای تولیدی، بازرگانی و خدمات، همچنین حصول اطمینان از قابل اعتماد بودن صورت‌های مالی واحدهای مزبور در جهت حفظ منافع عمومی، صاحبان سرمایه و دیگر اشخاص ذینفع، به موجب قانون “استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذی‌صلاح به عنوان حسابدار رسمی” (مصوب سال ۱۳۷۲) و آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ “ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺣﺴﺎﺑﺪاران رسمی و ﭼﮕﻮنگی اﻧﺘﺨﺎب آﻧﺎن” (مصوب سال ۱۳۷۴) ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺒﺼﺮه یک ﻗﺎﻧﻮن مزبور تصویب و در نهایت در ﺗﺎرﻳﺦ ۱۳۸۰/۱۱/۱۱ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻏﻴﺮﺗﺠﺎری ﺑﻪ ﺛﺒﺖ رﺳﻴﺪ.
هدف از تشکیل جامعه عبارت است از تنظیم امور و اعتلای حرفه حسابداری و حسابرسی در کشور و نظارت حرفه‌ای بر کار حسابداران رسمی از طریق:
- تشکل حسابداران رسمی؛
- بهبود و گسترش خدمات حرفه‌ای از طریق کمک در تهیه، تدوین، اشاعه و ارتقا اصول و استانداردهای حسابداری، حسابرسی، خدمات مالی و آیین‌نامه رفتار حرفه‌ای؛
- بالا بردن دانش تخصصی حسابداران رسمی از طریق گسترش و بهبود آموزش، انجام تحقیقات و انتشار نشریات تخصصی و حرفه‌ای؛
- حمایت از حقوق حرفه‌ای اعضا؛
- برقراری ارتباط مستمر فنی و حرفه‌ای بین اعضا؛
- ارتباط با موسسات و تشکل‌های حرفه‌ای منطقه‌ای و بین‌المللی و در صورت نیاز عضویت در آن‌ها.
ارکان جامعه حسابداران رسمی ایران
جامعه حسابداران رسمی شامل ۴ رکن مجمع عمومی، شورای عالی، هیات مدیره و هیات عالی نظارت می‌باشد.
مجمع عمومی
مجمع عمومی از اجتماع اعضای جامعه تشکیل و وظایف و اختیارات آن به عنوان بالاترین رکن جامعه به شرح زیر تعیین می‌شود:
- انتخاب اعضای شورای عالی؛
- تصویب گزارش سالانه شورای عالی؛
- تعیین حق حضور اعضای شورای عالی بنا به پیشنهاد هیات رئیسه مجمع؛
- تعیین روزنامه کثیرالانتشار برای درج آگهی‌های رسمی جامعه بنا به پیشنهاد هیات رئیسه مجمع.
شورای عالی
تعداد اعضای اصلی شورای عالی یازده نفر است که از بین اعضای جامعه توسط مجمع عمومی طی انتخابات سه‌سالانه برگزیده می‌شوند. وظایف و اختیارات شورای عالی به شرح زیر تعیین می‌شود:
- انتخاب اعضای هیات مدیره؛
- تعیین خط مشی و تصویب برنامه‌های جامعه؛
- تصویب آیین اخلاق و رفتار حرفه‌ای حسابداران رسمی در چارچوب استانداردهای اعلام شده توسط مراجع ذی‌صلاح قانونی؛
- تصویب آیین‌نامه انضباطی و نظارت حرفه‌ای؛
- تصویب آیین‌نامه‌های مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی جامعه؛
- تصویب، صورت‌های مالی و گزارش عملکرد سالانه هیات مدیره؛
- تعیین اعضای هیات‌های انتظامی بدوی از بین اعضای جامعه؛
- تایید صلاحیت اعضای کارگروه‌های تخصصی؛
- تصویب آیین‌نامه مربوط به چگونگی تشکیل، وظایف و اختیارات کارگروه‌های تخصصی؛
- تعیین حقوق و مزایای اعضای هیات مدیره و حق‌الزحمه اعضای هیات‌های انتظامی بدوی و کارگروه‌های تخصصی؛
- تصویب تشکیلات تفصیلی جامعه؛
- تصویب رهنمودها و دستورالعمل‌های فنی و حرفه‌ای در چارچوب استانداردهای اعلام شده توسط مراجع ذی‌صلاح قانونی؛
- تعیین مبلغ ورودیه و حق عضویت ثابت و متغیر اعضا؛
- تهیه گزارش سالانه شورا برای ارائه به وزیر امور اقتصادی و دارایی و مجمع عمومی؛
- تعیین مدیر مسئول نشریه تخصصی جامعه؛
- اعمال نظارت حرفه‌ای از طریق کارگروه‌های تخصصی؛
- تصمیم‌گیری در خصوص سایر مواردی که برای ایفای وظایف جامعه لازم است و در این اساسنامه جزو وظایف سایر ارکان جامعه تعیین نشده است؛
- تصمیم‌گیری در مورد تشکیل مراکز آموزشی و تحقیقاتی موضوع فعالیت‌های جامعه با اخذ مجوز از مراجع صلاحیت‌دار؛
- پیشنهاد سایر دستورالعمل‌های مورد نیاز جامعه به مراجع ذیربط برای تصویب؛
- تصمیم‌گیری در مورد نحوه همکاری با استفاده‌کنندگان از خدمات اعضای جامعه در چارچوب مقررات این اساسنامه.
هیات مدیره
هیات مدیره جامعه مرکب از سه نفر عضو تمام‌وقت است که از بین اعضای جامعه توسط شورای عالی برای مدت سه سال انتخاب و با حکم رئیس شورای عالی منصوب می‌شوند. (شورای عالی از بین اعضای هیات مدیره، یک نفر را به عنوان رئیس هیات مدیره و دبیرکل جامعه تعیین می‌کند.)
وظایف و اختیارات هیات مدیره به شرح زیر است:
- اجرای مصوبه‌های شورای عالی؛
- تهیه و تنظیم برنامه‌های جامعه در چارچوب خط مشی تعیین شده توسط شورای عالی؛
- تهیه و تنظیم و به‌روزرسانی آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های موضوع این اساسنامه از جمله آیین اخلاق و رفتار حرفه‌ای، آیین‌نامه انضباطی و نظارت حرفه‌ای و آیین‌نامه‌های مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی؛
- ارجاع دعاوی به داوری و هرگونه صلح و سازش با تصویب شورای عالی و نمایندگی جامعه در طرح و دفاع از دعاوی له و علیه جامعه در مراجع قضایی و شبه‌قضایی و سایر مراجع قانونی با حق توکیل به غیر ولو کرارا؛
- تهیه و تنظیم بودجه سالانه؛
- تهیه صورت‌های مالی و گزارش فعالیت سالانه هیات مدیره و ارائه آن‌ها به هیات عالی نظارت و شورای عالی؛
- تشکیل کارگروه‌های تخصصی و انتخاب اعضای کارگروه‌های یاد شده پس از تایید صلاحیت توسط شورای عالی؛
- تهیه آیین‌نامه مربوط به چگونگی تشکیل، وظایف و اختیارات کارگروه‌های تخصصی؛
- عزل و نصب کارکنان و تعیین حقوق و مزایای آن‌ها؛
- تهیه و تنظیم تشکیلات تفصیلی جامعه؛
- اداره امور مالی، معاملاتی و استخدامی؛
- پیشنهاد مبلغ ورودیه و حق عضویت ثابت و متغیر اعضا؛
- عقد هرگونه قرارداد اعم از خرید، فروش، اجاره، اخذ تسهیلات مالی و هر نوع معامله دیگر در حدود فعالیت و بودجه مصوب جامعه؛
- افتتاح حساب‌های بانکی؛
- نمایندگی جامعه در کلیه مراجع قانونی با حق توکیل به غیر، ارجاع به داوری و در موارد لازم هرگونه صلح و سازش؛
- تهیه و تصویب دستورالعمل‌های مورد نیاز برای اجرای وظایف محول شده.
هیات عالی نظارت
هیات عالی نظارت مرکب از یک نفر رئیس و دو نفر عضو است که از بین حسابداران رسمی عضو جامعه توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی برای مدت دو سال تعیین می‌شوند. به منظور حصول اطمینان از رعایت مقررات مربوط و احراز کفایت نظارت حرفه‌ای، هیات عالی نظارت دارای وظایف ذیل می‌باشد:
- رسیدگی و اظهارنظر درباره درستی اطلاعات مندرج در گزارش عملکرد سالانه شورای عالی و هیات مدیره؛
- رسیدگی و اظهارنظر در خصوص صورت‌های مالی و گزارش عملکرد سالانه جامعه که توسط هیات مدیره تهیه می‌شود؛
- نظارت بر فعالیت‌های جامعه برای حصول اطمینان از حسن اجرای امور؛
- نظارت بر فعالیت‌های حرفه‌ای اعضای جامعه حسب مورد با ارجاع وزیر امور اقتصادی و دارایی یا شورای عالی جامعه یا به تشخیص هیات عالی نظارت؛
- نظارت بر برگزاری انتخابات شورای عالی جامعه.
برگرفته از مجموعه قانون و مقررات جامعه حسابداران رسمی ایران برگرفته از اساسنامه جامعه حسابداران رسمی ایران